Η βιλνταγλιπτίνη ασφαλής και αποτελεσματική στη θεραπεία ασθενών με ΣΔ ΙΙ και μέτρια ή σοβαρή νεφρική ανεπάρκεια

Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας έως το 2025 ο αριθμός των ασθενών με ΣΔ ΙΙ θα έχει ανέλθει παγκοσμίως στα 380 εκατομμύρια. Παρόλη την πρόοδο που έχει σημειωθεί στον τομέα της φαρμακευτικής αγωγής για τον ΣΔ ΙΙ, πλήθος ασθενών με μέτρια ή σοβαρή νεφρική ανεπάρκεια παραμένει αρρύθμιστο ή πλημμελώς ρυθμισμένο, λόγω της αντένδειξης χορήγησης συγκεκριμένων φαρμακευτικών σκευασμάτων [2]. Η μετφορμίνη, ορισμένες σουλφονυλουρίες καθώς και οι αναστολείς της α-γλυκοσιδάσης αντενδείκνυνται στους συγκεκριμένους ασθενείς. Ακόμη και η ινσουλινοθεραπεία δυσχεραίνεται, μιας και η ινσουλίνη απεκκρίνεται στο μεγαλύτερο ποσοστό της από τους νεφρούς [3].

Περίπου το 25% των ασθενών με ΣΔ κυρίως ηλικίας μεγαλύτερης των 65 ετών πάσχουν από νεφρική ανεπάρκεια και οι περισσότεροι εξ’ αυτών πάσχουν από μέτρια έως σοβαρή νεφρική ανεπάρκεια, γεγονός που έως τώρα τους απέκλειε και από τη λήψη αναστολέων DPP-4.

Σε πρόσφατη μελέτη που δημοσιεύτηκε στο Diabetes, Obesity and Metabolism αναδεικνύεται η αποτελεσματικότητα και ασφάλεια της βιλνταγλιπτίνης έναντι του εικονικού φαρμάκου σε ασθενείς με ΣΔ ΙΙ και μέτρια ή σοβαρή νεφρική ανεπάρκεια [1]. Πρόκειται για διπλή τυφλή, πολυκεντρική, τυχαιοποιημένη, ελεγχόμενη με εικονικό φάρμακο μελέτη διάρκειας 24 εβδομάδων στην οποία περιελήφθησαν 515 ασθενείς με μέτρια ή σοβαρή νεφρική ανεπάρκεια και στους οποίους προστέθηκαν 50mg βιλνταγλιπτίνης στην ήδη λαμβανόμενη αντιδιαβητική αγωγή. Η μελέτη αυτή είναι η μεγαλύτερη που έχει πραγματοποιηθεί τόσο σε διάρκεια όσο και σε αριθμό ασθενών προκειμένου να μελετηθεί η αποτελεσματικότητα και η ασφάλεια ενός αναστολέα DPP-4 σε ασθενείς με μέτρια ή σοβαρή νεφρική ανεπάρκεια.

Στη μελέτη για τη βιλνταγλιπτίνη περιελήφθησαν 294 ασθενείς με ΣΔ ΙΙ και μέτρια νεφρική ανεπάρκεια (GFR≥ 30 και < 50 ml/min/1.73m2) και 221 ασθενείς με ΣΔ ΙΙ και σοβαρή νεφρική ανεπάρκεια (GFR< 30ml/min/1.73m2). Τα αποτελέσματα ανέδειξαν ότι παρόμοιο ποσοστό ασθενών με μέτρια νεφρική ανεπάρκεια στην ομάδα που έλαβε βιλνταγλιπτίνη και στην ομάδα του εικονικού φαρμάκου παρουσίασε ανεπιθύμητες ενέργειες (68% έναντι 73%), σοβαρές ανεπιθύμητες ενέργειες (9% έναντι 9%), οποιαδήποτε ανεπιθύμητη ενέργεια που οδήγησε σε αναπηρία (3% έναντι 5%) και θάνατο (1% έναντι 1%). Παρόμοια ποσοστά σημειώθηκαν και στην ομάδα ασθενών με σοβαρή νεφρική ανεπάρκεια που έλαβε βιλνταγλιπτίνη έναντι της ομάδας του εικονικού φαρμάκου. Ανεπιθύμητες ενέργειες (73% έναντι 74%), σοβαρές ανεπιθύμητες ενέργειες (19% έναντι 21%), οποιαδήποτε ανεπιθύμητη ενέργεια που οδήγησε σε αναπηρία (9% έναντι 6%) και θάνατο (2% έναντι 4%).

Η αποτελεσματικότητα της βιλνταγλιπτίνης αναδεικνύεται από το γεγονός ότι η έκθεση σε αυτή αυξάνει περίπου διπλά σε ασθενείς με σοβαρή νεφρική ανεπάρκεια, αντικατοπτρίζοντας μια αύξηση στο χρόνο ημίσειας ζωής του φαρμάκου. Σύμφωνα με αυτή τη διαπίστωση, σε ασθενείς με νεφρική ανεπάρκεια μια δόση 50mg βιλνταγλιπτίνης αναμένεται να οδηγήσει σε αναστολή των DPP-4 για 24 ώρες [12].

Η άποψη αυτή υποστηρίζεται από τη μείωση της γλυκοζυλιωμένης αιμοσφαιρίνης στους ασθενείς της συγκεκριμένης μελέτης, η οποία είναι παρόμοια με τη μείωση της γλυκοζυλιωμένης αιμοσφαιρίνης που διαπιστώθηκε σε ασθενείς με φυσιολογική νεφρική λειτουργία που λαμβάνουν βιλνταγλιπτίνη 50mg δις ημερησίως και είχαν παρόμοιες τιμές γλυκοζυλιωμένης αιμοσφαιρίνης προ της έναρξης αγωγής με το εν λόγω φάρμακο [17,18,19]. Ειδικότερα, στη μελέτη παρατηρήθηκε ότι στους ασθενείς με μέτρια νεφρική ανεπάρκεια η προσθήκη βιλνταγλιπτίνης στην υπάρχουσα φαρμακευτική αγωγή είχε ως αποτέλεσμα τη μείωση της γλυκοζυλιωμένης αιμοσφαιρίνης περίπου 0.7% (baseline 7.9%) και στους ασθενείς με σοβαρή νεφρική ανεπάρκεια η μείωση ήταν περίπου 0.9% (baseline 7.7%). Η μείωση αυτή της γλυκοζυλιωμένης αιμοσφαιρίνης ήταν στατιστικά και κλινικά εντυπωσιακή σχετιζόμενη με το εικονικό φάρμακο [1].

Όσον αφορά την υπογλυκαιμία, ένα ελαφρώς υψηλότερο ποσοστό υπογλυκαιμίας παρατηρήθηκε σε ασθενείς με μέτρια νεφρική ανεπάρκεια που λάμβαναν βιλνταγλιπτίνη, ενώ στους ασθενείς με σοβαρή νεφρική ανεπάρκεια τα ποσοστά υπογλυκαιμίας ήταν παρόμοια για τις ομάδες της βιλνταγλιπτίνης και του εικονικού φαρμάκου. Επιπλέον, το ποσοστό βαριάς υπογλυκαιμίας που απαιτούσε ιατρική βοήθεια ήταν χαμηλό και παρόμοιο με το εικονικό φάρμακο τόσο στους ασθενείς με μέτρια όσο και σε αυτούς με βαριά νεφρική ανεπάρκεια [1]. Τα ευρήματα της μελέτης επαληθεύουν παλαιότερες αναφορές ότι η βιλνταγλιπτίνη παρουσιάζει μικρό κίνδυνο υπογλυκαιμίας όταν συνδυάζεται με ινσουλίνη [17].

Όπως προκύπτει από τη μελέτη, η θεραπεία με βιλνταγλιπτίνη είναι αποτελεσματική και ασφαλής σε ασθενείς με ΣΔ ΙΙ και μέτρια ή σοβαρή νεφρική ανεπάρκεια. Αυτό το συμπέρασμα οδήγησε την CHMP (European Medicines Agency’s Committee for Medicinal Products for Human Use) στη διατύπωση θετικής εισήγησης όσον αφορά τη χορήγηση βιλνταγλιπτίνης σε ασθενείς με ΣΔ ΙΙ και μέτρια έως σοβαρή νεφρική ανεπάρκεια στην Ευρώπη.