Πρόληψη αφυδάτωσης σε διαβητικούς ασθενείς

Η αφυδάτωση χαρακτηρίζεται από έλλειψη νερού στον οργανισμό. Είναι συχνότερη τους καλοκαιρινούς μήνες κατά τους οποίους ο οργανισμός αποβάλλει μεγάλη ποσότητα νερού με τον ιδρώτα. Χρειάζεται, όμως, να θυμόμαστε πάντα ότι ο οργανισμός αποβάλλει συνεχώς νερό τόσο με την ούρηση όσο και με την αναπνοή. Καθημερινά αποβάλλουμε περίπου 2 λίτρα νερό με την ούρηση, τον ιδρώτα και την αναπνοή. Όταν η απώλεια νερού είναι μεγαλύτερη από την πρόσληψη, δημιουργείται το αίσθημα της δίψας.

Στις περιπτώσεις που δεν προσληφθεί η απαιτούμενη ποσότητα νερού δημιουργείται η αφυδάτωση. Ιδιαίτερα συχνή είναι η αφυδάτωση σε άτομα άνω των 50 ετών στα οποία αμβλύνεται το αίσθημα της δίψας και επομένως πίνουν πολύ μικρότερη ποσότητα νερού από αυτή που απαιτείται για τις ανάγκες του οργανισμού τους. Τα συμπτώματα της αφυδάτωσης αρχίζουν να γίνονται αισθητά όταν το 2% της ποσότητας νερού του οργανισμού έχει χαθεί.

Τα συμπτώματα της ήπιας αφυδάτωσης περιλαμβάνουν τη δίψα, τη μειωμένη ποσότητα ούρων, το πιο σκούρο χρώμα ούρων, έλλειψη ή μείωση δακρύων, ξηροστομία και ξηρά χείλη. Το δέρμα γίνεται ερυθρό και το άτομο εμφανίζει εκδηλώσεις όπως ευερεθιστότητα, εύκολη κόπωση, ζάλη, καθώς και ορθοστατική υπόταση. Οι λειτουργικές ικανότητες του ατόμου μειώνονται και αυτό γίνεται ιδιαίτερα αισθητό σε άτομα με έντονη σωματική δραστηριότητα, όπως οι αθλητές των οποίων η απόδοση μπορεί να μειωθεί έως και 30% και ταυτόχρονα να εμφανίσουν εξάψεις, ταχυκαρδία και υψηλή θερμοκρασία σώματος.

Σε μέτριου και σοβαρού βαθμού αφυδάτωση εμφανίζεται ταχυκαρδία και ταχύπνοια προκειμένου ο οργανισμός να αντιρροπήσει την πτώση της αρτηριακής πίεσης (υπόταση). Το δέρμα εμφανίζεται ιδιαίτερα ξηρό και ρυτιδωμένο. Επίσης, ο ασθενής μπορεί να είναι αποπροσανατολισμένος στο χώρο και το χρόνο ή να βρίσκεται σε λήθαργο και τελικά σε κώμα στις περιπτώσεις πολύ βαριάς αφυδάτωσης.

Τα αίτια της αφυδάτωσης ποικίλλουν. Κυριότερα θεωρούνται η απώλεια υγρών από το γαστρεντερικό (έμετοι και διάρροιες), η απώλεια από τους νεφρούς (χρήση διουρητικών, σακχαρώδης διαβήτης), εκτεταμένα εγκαύματα, πυρετός, υψηλή θερμοκρασία περιβάλλοντος. Άλλα άτια στα οποία οφείλεται η μειωμένη πρόσληψη υγρών είναι η στοματίτιδα, η φαρυγγίτιδα, το μειωμένο επίπεδο συνείδησης (π.χ. μετά από ΑΕΕ) και η ανορεξία.

Από αφυδάτωση κινδυνεύουν περισσότερο οι ηλικιωμένοι, τα βρέφη και όσοι εκτίθενται πολλές ώρες στον ήλιο ιδιαίτερα τους καλοκαιρινούς μήνες. Επομένως, όλοι χρειάζεται να φροντίζουν να πίνουν όσο περισσότερο νερό είναι δυνατόν. Οι υγιείς που εκτίθενται λίγο ή μέτρια σε θερμό περιβάλλον χρειάζεται να πίνουν 6-8 ποτήρια νερό την ημέρα και άλλα υγρά (π.χ. χυμοί).Προσοχή απαιτείται στην κατανάλωση ροφημάτων με καφεϊνη, όπως ο καφές ή το τσάι τα οποία αυξάνουν τη διούρηση. Επίσης, το αλκοόλ αυξάνει τον κίνδυνο αφυδάτωσης και για αυτό η χρήση του χρειάζεται να περιορίζεται ιδιαίτερα το καλοκαίρι και να συνοδεύεται πάντα με νερό.

Πολλά τρόφιμα είναι εξαιρετικές πηγές νερού αφού περιέχουν περίπου 80% νερό και επομένως αυξάνουν την ενυδάτωση. Σε αυτά περιλαμβάνονται φρούτα όπως το καρπούζι, το πεπόνι, το γκρέιπφρουτ, το πορτοκάλι, το μήλο και λαχανικά όπως η ντομάτα, το αγγούρι, το μπρόκολο, τα καρότα. Άρα, αυξημένη κατανάλωση των προηγούμενων συμβάλλει στην ακόμα καλύτερη ενυδάτωση του οργανισμού.

Τέλος, σημαντική για την πρόληψη της αφυδάτωσης είναι η αποφυγή έκθεσης για μεγάλο χρονικό διάστημα στον ήλιο και γενικότερα σε θερμό περιβάλλον (π.χ. εργασία σε εξωτερικούς χώρους ή ηλιοθεραπεία) καθώς και η αποφυγή έντονης σωματικής δραστηριότητας η οποία μπορεί να οδηγήσει σε απώλεια υγρών τόσο με τον ιδρώτα όσο και με την αναπνοή. Επίσης, η ένδυση με άνετα, λεπτά και ανοιχτού χρώματος ρούχα συντελεί σημαντικά στην πρόληψη της αφυδάτωσης. Όσο αφορά τις ευπαθείς ομάδες (ηλικιωμένοι, βρέφη, ασθενείς) η παραμονή τους σε επαρκώς κλιματιζόμενους χώρους καθώς και η τακτική λήψη υγρών, φρούτων και λαχανικών θεωρείται επιβεβλημένη. Παρόλα αυτά αν υποψιαστεί κάποιος ότι παρουσιάζει συμπτώματα αφυδάτωσης είναι απολύτως αναγκαίο να αναζητήσει άμεσα ιατρική συμβουλή.